Page 64 - Aygaz Dünyası Sayı:59
P. 64
KİTAP
HAYAL Victor Frankenstein’ın
canavarı
GÜCÜNÜN Günümüzde edebiyattaki yaratıklar-
SINIRLARINA dan söz edilir edilmez akla gelen ilk
kurmaca yapıt Frankenstein’dır. Mary
YOLCULUK Shelley’nin 18 yaşında kaleme almaya
başladığı bu eser, 1818’de okurlarla bu-
EDEBİ luşur. Victor Frankenstein tarafından
yaratılan canavarın hikayesinin anlatıl-
YARATIKLAR dığı yapıtın kurgusu, öykü içinde yeni
bir öykü içerir ve mektuplardan oluşur.
Tarihteki ilk bilim kurgu örneği olarak
da nitelenen eseri, kaleme alındığı
Edebi kurmacanın hayal gücünün sınırlarını dönemin Gotik ve Romantik ögeleri
karakterize eder. Kaptan olan Robert Walton ile kız kardeşi ara-
bambaşka evrenlere taşıdığı noktada sındaki yazışmalar çerçevesinde ilerleyen romanın ana temasını
bugüne dek hiç bilmediğimiz, tahayyül oluşturan canavar figürünün, Shelley’nin yaşadığı çağdaki bilim-
sel gelişmelerle doğrudan bağlantılı olduğu düşünülür. Bu eserle
dahi etmediğimiz varlıklar, mekanlar, ilgili bir diğer dikkat çekici nokta, alt başlığının “modern Pro-
metheus” olarak seçilmesidir. Prometheus’un çamurdan yarattığı
dünyalar karşılar bizi. Onlarla tanışarak insana gönderme niteliğindeki bu başlık, insanlığın sahip olduğu
kendi dünyamıza, birlikte yaşadığımız bilimsel ve teknik gelişimin yaratmaya muktedir olduklarından
duyulan kaygı ve korkuyu temsil eder.
canlılara, onlarla kurduğumuz ilişkilere Frankenstein
yepyeni bir gözle bakmayı öğrenir, Mary Shelley
62 bambaşka bağlar kurar, mevcut olanın Çeviri: Duygu Akın
sınırlarının sandığımız kadar değişmez Can Yayınları
olmadığını görerek yenileniriz. Başka olana,
şimdiki zamanın dönüşebilme, olduğundan Cheshire kedisi
çok daha farklı bir biçimde kavranabilme Lewis Carroll’ın 1865’te kaleme aldığı
imkanına açılan kapı, insanlığın ilk “Alice Harikalar Diyarında”, yayın-
landığı tarihten bugüne dek yalnızca
çağlarından bu yana zorlanmış, pek çok çocukları değil, yetişkinleri de büyüle-
yazarın edebi üretimiyle her yüzyılda yerek 170’ten fazla dile çevrildi. Eserin
sahip olduğu sembolizm ve kullanılan
daha da aralanmıştır. Çocuk masallarından dil oyunları yapıtın bugüne dek çok
destanlara her türe sızmıştır bu yaratıcı farklı şekillerde yorumlanmasını bera-
berinde getirdi. Eserin başkahramanı
çaba; milattan önce başlayıp günümüze Alice, tavşan deliğinden düşmesiyle
uzanmıştır. Dolayısıyla insanlığın belleğinin adım attığı evrende pek çok kurmaca varlıkla karşılaşır. Bunlar
arasında en çok iz bırakan karakterlerden biriyse Cheshire kedi-
sayısız edebi yaratığı ağırladığı, her sidir. Alice’in Düşes’in evinde tanıştığı bu karakterin karakteristik
niteliği gülüşünün kendisi kaybolduktan sonra dahi havada asılı
geçen gün yenilerinin doğumuna kucak kalmasıdır. Bu özelliği dolayısıyla “Cheshire kedisi” ifadesi ast-
açtığı ifade edilebilir. Bunların en meşhur ronomi, fizik, dil bilim gibi bilimsel literatürlerde de varlığı sona
erdikten sonra etkisi süren maddelere işaret eden elverişli bir
olanlarına göz atarak gerçekliğin sınırlarını metafor olarak sıkça kullanılmıştır.
zorlayan kurmaca canlıların evrenine doğru Alice Harikalar Diyarında
heyecan verici bir yolculuğa koyulacağız. Lewis Carroll
Çeviri: Selçuk Işık
Mundi
