Page 79 - Aygaz Dünyası - Sayı:60

ği veya sanatçının özgün niteliğini bedeni gibi karmaşık figürleri Üretken yapay zeka uygulamala-
ortadan kaldıracağı iddialarının çizebilmesini sağlıyor. Cohen’in bu rının devrim niteliğindeki etkile-
yaygınlıkla dile getirilmesine yol programla ürettiği sanat eserleri rinin yanı sıra, yol açtığı önemli
açtı. Tüm bu tartışmaları alev- günümüzde galeri ve müzelerde etik problemler de söz konusu.
lendiren gelişme ise Colorado’da sergileniyor. Bunlardan ilki, söz konusu uygu-
ikamet eden video oyun tasarım- lamaların sanat eseri üretimi için
cısı Jason Allen’ın Colorado State Bilgisayar programlarından değil, doğru olmayan haberler ya
Fair’in düzenlediği yarışmada ödü- yapay zekaya da şantaj ve küçük düşürme gibi
le layık görülen “Théâtre D’opéra Peki, AARON gibi bilgisayar prog- amaçlarla gerçeği yansıtmayan
Spatial” adlı eserini Midjourney ramlarından çok daha gelişmiş görüntüler üretmek üzere kulla-
adındaki üretken yapay zeka uy- olan üretken yapay zeka uygula- nımının doğurduğu çekinceler.
gulamasını kullanarak yarattığını maları, sanat eseri niteliğindeki Bu konudaki ikinci çekince ise
açıklamasıydı. görsel, işitsel, hareketli ögeleri elde edilen veri setleriyle gelişti-
nasıl üretiyor? DALL-E, Craiyon, rilen üretken yapay zeka uygu-
Sanatın ve sanatçının ne anlama Artbreeder, Synthesia, Replica, lamalarının telif haklarını ihlal
geldiğine, sanat eserinin ayırt edici Speechify, Jukebox, AIVA, Pep- edebilecek eserlerin üretimine
niteliklerinin neler olduğuna dair pertype ve çok daha fazlası… Tüm yol açarak fikri mülkiyete zarar
heyecan verici tartışmalara yol bu uygulamalar, film sahnelerin- verme ihtimali olarak öne çıkıyor.
açan Allen’ın girişimi kışkırtıcı olsa den şarkı sözlerine, farklı üsluplara Değineceğimiz son konu, bu uy-
da sanatta teknoloji kullanımının sahip tablolardan renk paletlerine gulamaların mevcut ön yargıları
tarihi zannedildiğinden daha eski- kadar yaratıcılık gerektiren pek pekiştirebilecek üretimlere zemin
ye dayanıyor. Zira yapay zeka- çok eseri üretebiliyor. Bu uygula- hazırlayabileceği yönündeki çekin-
nın kullanıldığı sanat eserlerinin malarda Çekişmeli Üretici Ağlar ceyle ilgili. Geliştirilirken mevcut
üretimine dair denemeler 1960’lı (Generative Adversarial Networks) veri setlerini temel alan üretken
yıllara dek uzanıyor. Bilgisayar olarak tanımlanan ve yapay sinir uygulamalar, hakim temsil biçim-
destekli tasarım araçlarının ge- ağlarının istenen görüntüleri üret- lerini edinerek yeniden üretiyor.
liştirildiği on yılları 1980’lerdeki mek üzere eğitilmesini destekle- Dolayısıyla söz konusu verilerde
yenilikçi girişimler takip ediyor. yen makine öğrenmesi modelleri- çeşitlilik sağlanması da önemli bir 77
Ürettiği sanat eserlerinde yoğun ne, farklı stilleri bir araya getirmeyi konu olarak gündeme geliyor.
biçimde bilgisayar programlarına sağlayan algoritmalara, görüntü
başvurarak bugün kıvılcımlanan veya sesleri sınıflandırabilen sis-
tartışmaları henüz o dönemde temlere başvuruluyor.
tetikleyen Harold Cohen, sanatçı-
nın ayırt edici niteliği ve sanatın
insana özgü bir yeti olup olma-
dığı gibi konulara farklı açılardan
bakmamızı mümkün hale getiri-
yor.

1968’de misafir öğretim görevlisi
olarak bulunduğu Kaliforniya San
Diego Üniversitesi’nde bir öğ-
rencisinin teşviki üzerine üniver-
sitenin bilgisayar laboratuvarına
adımını atan Cohen, Stanford
Üniversitesi’ndeki Yapay Zeka
Laboratuvarı’na davet edildikten
sonra 1973’te AARON adını verdiği
bir bilgisayar programı geliştiriyor.
Program, günümüzde kullanılan
yapay zeka uygulamalarının sahip
olduğu bilgi toplama ve toplanan
veriden öğrenme yeteneğine sahip
olmasa da insan davranışlarını tak-
lit edebilme kabiliyeti sayesinde
sanat eserleri üretebiliyor. Cohen,
ürettiği programı zaman içerisin-
de geliştirerek AARON’ın insan