Sanatçılara ilham veren otomobiller

Kimilerimiz için otomobiller sadece bir ulaşım aracı. Kimi sanatçılar için ise otomobiller bir ilham kaynağı. Temsil ettikleri sanat akımına uygun şekilde otomobilleri tuvallerine yansıtmayı tercih eden de var; hız, ses, hareketlilik gibi soyut unsurları ifade ederken en doğru kaynağın otomobiller olduğunu düşünen de, çevresel sorunlara dikkat çekmek üzere çıktıkları yaratıcı yolculuklarında sanata bambaşka bir boyut kazandıranlar da... Gelin, bu yaklaşımları birlikte keşfedelim ve sanatçılara ilham veren otomobilleri yakından tanıyalım.

Andy Warhol’un araba tutkusu

Sanatın herkes için erişilebilir ve anlaşılabilir olması gerektiğini ifade eden ve gündelik yaşamdaki sıradan objeleri dahi sanatın konusu haline getiren, pop-art akımının önde gelen temsilcilerinden Andy Warhol için otomobiller, önemli bir ilham kaynağıydı. Otomobillere ilgisini 36 serigrafi baskının yanı sıra, 13 çizimle gösteren Warhol’un çalışmaları arasında en ilgi çekeni 1955’te yarış otomobili olarak üretilen ve zamanının en hızlısı kabul edilen Mercedes-Benz 300 SL’ydi. Yaşamının sonuna dek Mercedes-Benz’in farklı otomobillerini çalışmalarına konu eden sanatçının bu kapsamdaki “Andy Warhol: Cars” adlı sergisi, geçtiğimiz yıllarda Petersen Otomotiv Müzesi’nde (Los Angeles) sanatseverlerle buluştu.

‘Giyinik Otomobil’

Bilinçaltının derinliklerine ve hayal dünyasına yönelmeyi salık veren sürrealizm akımının önde gelen temsilcilerinden Salvador Dali, otomobillere alışılmışın dışında anlamlar kazandırıyor. Dali’nin “Giyinik Otomobil” çalışması bunun en güzel örneklerinden biri. Çalışma incelendiğinde bir Cadillac’ın son derece şık ve zarif bir şekilde giydirildiği göze çarpıyor. Gerçekliğe farklı bir yorum kazandıran Dali, otomobilleri sadece bir obje olarak değil, sanatın konusu olarak görüyor ve sanatseverleri estetik açıdan doyuma ulaştırmanın yanı sıra, düşünsel bir yolculuğa davet ediyor.

Otomobillere soyut bir bakış

Sanatın doğrudan objeleri konu edinmesi gerektiğine ilişkin anlayışa karşı hareketin, hızın, sesin önemli görüldüğü fütürizm akımının önde gelen sanatçılarından Giacomo Balla’nın sanat anlayışı ve otomobillerle ilişkisi ise bağlı bulunduğu geleneği yansıtıyor. Balla’nın bu kapsamdaki enteresan ama bir o kadar da ilgi çekici eserlerinin başında “Soyut Hız-Araba Geçti” geliyor. Hareket, hız ve sesin soyut bir şekilde tuvale yansımasının en güzel örneklerinden biri olan eserde, her bir unsur farklı renklerle tasvir edilirken bir araba geçişinin ardında bıraktığı etkiye farklı bir göz ve anlayışla bakma imkanı yaratılıyor. Balla, bir diğer önemli eseri “Bir Otomobilin Hızı+Işıklar”da otomobillerin hareketini soyut bir dille tuvalete aktarıyor.

Atıklara estetik bir dokunuş

Kimileri ise sadece bir araca odaklanmak yerine sanatın sınırlarını zorlayarak otomobil parçalarından heykeller yarattılar. BMW, Ford, Volvo gibi otomobillerin hurdaya çıkan parçalarıyla ejderha, ahtapot, tavşan, baykuş, köpekbalığı gibi hayvanların heykellerini tasarlayan İngiliz sanatçı Ptolemy Elrington, otomobil parçalarını kullanarak yaptığı köpek heykelleriyle sanatı yeniden yorumlayan Amerikalı sanatçı James Corbett ve zincir, buji, cıvata gibi parçalarla devasa boyutta heykeller yaratan Türk sanatçı Murat Çetin, otomobil atıklarını yaratıcı bir şekilde değerlendirerek sanat söz konusu olduğunda başka türlüsünün de mümkün olduğuna ve atık kaynaklı oluşan çevresel sorunlarla baş etmek için sürdürülebilir sanatın önemine dikkat çekiyorlar.