Trafikte geçiş önceliği hakkında nelere dikkat edilmeli?

Bir kurallar sistemi olan trafiğin akıcı ve güvenli şekilde işlerliğini sürdürebilmesi için tüm sürücü ve yayaların trafik kurallarına mutlak şekilde uyması temel bir zorunluluktur. Kurallara uyulmadığı takdirde trafik akışının kesintiye uğraması kaçınılmaz bir hal alırken kazaların yaşanma ihtimali artar. Bu nedenle trafikteki tüm canlıların sağlık ve güvenliğini korumak için kurallara uyulması büyük önem taşır. Bu kuralların en önemlilerinden biri ise trafikte geçiş önceliği hakkındaki düzenlemelerdir. Peki, bu düzenlemeler neleri kapsar? Kimler trafikte geçiş önceliğine sahiptir?

 

Öncelikle, geçiş hakkı ve geçiş üstünlüğü Karayolları Trafik Kanunu’nda tanımlı haklardır. Buna göre, geçiş hakkı yaya ve sürücülerin trafikte birbirleri karşısındaki öncelik hakkı olarak tanımlanırken, geçiş üstünlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından saptanan belirli araçların görev esnasında sahip olduğu trafik kısıtlamalarına tabi olmama hakkıdır.

 

Hangi araçlar geçiş üstünlüğüne sahiptir?

Şubat 2021’de Resmî Gazete’de yayınlanan “Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçlar Hakkında Yönetmelik” çerçevesinde organ, kan ve doku nakil araçları, ambulanslar, itfaiye araçları, doğal gaz acil müdahale araçları, koruma hizmeti sağlayan ve sağlanan araçlar, afet durumunda görevlendirilen acil müdahale araçları, hükümlü ve tutukluları taşımakla görevli araçlar zorunlu hallerde sesli ve ışıklı uyarı sistemlerini kullanarak geçiş üstünlüğü hakkını kullanabilir. Sürücülerin, geçiş üstünlüğüne sahip araçlarla karşılaşmaları durumunda şerit değiştirerek ya da kullandıkları şeridin kenarına geçerek yolu söz konusu aracın hızla kullanabileceği şekilde tahliye etmeleri gerekir. 

 

Yayalar hangi durumlarda geçiş hakkına sahiptir?

Sürücülerin yaya geçitlerinde ve kavşakların giriş ve çıkışlarında yayaların geçiş hakkını tanımaları ve hızlarını azaltarak yayalara yol vermeleri zorunludur. Bu kuralı ihlal eden sürücülere 860 TL para cezası kesilir ve 20 ceza puanı uygulanır. 

 

Kavşaklarda geçiş hakkı sıralaması ne şekildedir?

Sürülerin trafikte dikkat etmeleri gereken bir diğer önemli konu, kavşaklardaki geçiş hakkı sıralamasına ilişkindir. 57/1-A maddesine göre tüm sürücülerin yukarıda listelenen geçiş önceliğine sahip araçlara yol vermesi zorunludur. Buna ek olarak, sürücülerin kavşaklarda tramvaylara ve tramvay güzergahını kullanan araçlara, bölünmüş yolu kullanmaları durumunda bu yoldaki araçlara, tali yoldan anayola çıkmaları durumunda anayoldaki araçlara, dönel kavşağa geçmeleri durumunda kavşağın içindeki araçlara, herhangi bir mülkten çıkmaları durumunda kara yolundaki araçlara, motorsuz araç kullanmaları durumunda motorlu araçlara, son olarak sağdan gelen araçlara ilk geçiş hakkını vermesi zorunludur.

 

Dar yolda geçiş önceliği kime aittir?

56/1-B maddesi, trafiğin iki yönlü kullanıldığı durumlarda sürücülerin, karşı yönden gelen araçların güvenli şekilde geçişini sağlamak üzere yolun sağına yaklaşmasını zorunlu kılar. Madde, yokuşlu kara yollarında inen aracın, çıkan aracın güvenli geçişini mümkün kılmak için sığınma cebine girmesini ya da durmasını tavsiye eder. 

 

Yolun eğimsiz olması durumunda ise motorsuz araçların motorlu araçlara geçiş hakkı vermesi gerekir. Motorlu araçlar arasındaki geçiş hakkı önceliği ise şu şekilde sıralanır: otomobil, minibüs, kamyonet, otobüs, kamyon, traktör, iş makinesi.

 

56/1-B maddesini ihlal eden sürücüler 196 TL para cezası ödemekle yükümlüdür. İlaveten, ihlal durumunda sürücülere 15 ceza puanı uygulanır.