Yollarda karşılaştığımız dostlarımız için...

Her yıl 4 Ekim’de kutlanan Dünya Hayvanları Koruma Günü sadece evlerimizdeki dostlarımızı değil, doğada bizle birlikte yaşayan tüm canlıları hatırlamak için iyi bir fırsat. Özellikle kara yollarında seyahat ederken karşılaştığımız kirpiler, tilkiler, kaplumbağalar, geyikler, domuzlar doğanın ne kadar canlı ve aslında bize yakın olduğunu gösteriyor. Ancak bu karşılaşmalarda hem onların hem de bizim güvenliğimiz için dikkatli olmamız gerekiyor.

Yollarda hangi türlerle karşılaşabiliriz?

Türkiye’nin zengin biyolojik çeşitliliği kara yollarında da kendini gösteriyor. Özellikle kırsal bölgelerde ve ormanlık yollarda seyahat ederken karşımıza kirpiler, tilkiler, kaplumbağalar ve çeşitli kuş türleri sıkça çıkabiliyor. Daha geniş ormanlık alanlarda ise geyik, yaban domuzu ve zaman zaman ayı ya da kurt gibi büyük memelilere de rastlamak mümkün. Bu hayvanların yol kenarlarında görünmesi çoğu zaman yaşam alanlarının daralmasından ve yolların doğal göç yollarını kesmesinden kaynaklanıyor. Onlara rastlamak doğayla hâlâ iç içe olduğumuzun bir göstergesi ancak aynı zamanda sürücüler için dikkatli olmayı gerektiren bir durum.

Yolda seyir halindeyken hayvanlarla karşılaşmak sadece onların değil, bizlerin de güvenliği adına önemli bir mesele. Özellikle sabahın erken saatlerinde ve gün batımına yakın zamanlarda dikkatli olmak gerekiyor, zira birçok tür bu saatlerde daha aktif. Bu yüzden yol kenarında yer alan yaban hayvanı bölgesi uyarıları mutlaka ciddiye alınmalı, bu bölgelerde hız düşürülmeli. Küçük hayvanlar genellikle lastik hizasında fark edildiğinden yolu yalnızca ortadan değil, kenarlardan da taramak bu yüzden önemli. Ayrıca bir hayvana çarpmamak için ani manevra yapmak ya da karşı şeride geçmek başka kazalara yol açabileceğinden mümkünse kontrollü fren tercih edilmeli. Diğer yandan, gece sürüşlerinde uzun farlar karşıdan gelen şoförler kadar hayvanları da şaşırtabilir, bu yüzden mümkün olduğunca dikkatli kullanılmalı.

Yolda bir hayvana çarptığınızda ne yapmalısınız?

Ama tüm önlemlere rağmen zaman zaman istenmeyen durumlar yine de yaşanabiliyor. Böyle bir durumda öncelik her zaman sürücünün ve yolcuların güvenliği olmalı. Araç güvenli bir noktaya çekilmeli, dörtlüler yakılmalı ve gerekirse reflektör kullanılmalı ancak ondan sonra hayvanın durumu gözlemlenmeli. Yaralı bir hayvanla karşılaşmak insanda yardım etme isteği uyandırsa da dikkatli olmak gerekir zira vahşi hayvanlar panik anında zarar verebilir. Bu nedenle onlara evcil hayvan gibi yaklaşılmamalı. Küçük türler taşınacaksa eldiven kullanılmalı, kaplumbağa ya da kirpi gibi canlılar kabuk ve diken yapıları göz önünde bulundurularak dikkatle tutulmalı. Büyük memelilere ise yaklaşmamak, sadece yerini işaretlemek ve yetkilileri bilgilendirmek en güvenli yol.

Türkiye’de hayvanlara zarar vermek sadece vicdani değil, aynı zamanda yasal bir sorumluluk doğuruyor. 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 21. maddesinin, bir hayvana çarpan ve ona zarar veren sürücünün, hayvanı en yakın veteriner hekim ya da tedavi ünitesine götürme veya götürülmesini sağlama yükümlülüğü getirmesinin yanında, hayvanlara kasıtlı olarak zarar vermek ya da kötü muamelede bulunmak ciddi idari para cezaları doğuruyor. Aynı kanunun 28/A maddesi de nesli yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldürme, bir hayvan neslini yok etme, evcil hayvanı kasten öldürme, hayvanlara cinsel saldırıda bulunma, işkence veya acımasız davranma gibi fiilleri suç olarak tanımlıyor ve bu fiiller için hapis cezası ve adli para cezaları öngörüyor. Dolayısıyla yolda bir hayvana rastladığımızda atacağımız adımlar sadece insani değil, aynı zamanda hukuki açıdan da belirleyici.

Doğa ve yol güvenliği arasında denge

Unutmamalıyız ki yollar yalnızca bizlerin değil; kirpilerin, kaplumbağaların, tilkilerin ve sayısız canlının da yaşam alanlarının bir parçası. 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü bu sorumluluğu hatırlamak için önemli bir gün. Bu vesileyle direksiyon başında biraz daha duyarlı olarak hem yolculuklarımızı güvenli kılmayı hem de doğadaki dostlarımızın yaşam hakkına sahip çıkmayı unutmayalım.